Ano ang Osteoarthritis (OA)?

Nasubukan mo na bang makaramdam ng paninigas, pananakit, o hirap na galawin ang isang kasu-kasuan? Maaaring ito ay senyales ng osteoarthritis (OA). Ang osteoarthritis ang pinakakaraniwang uri ng arthritis at hindi lamang isang bahagi ng iyong kasu-kasuan ang naapektuhan kundi ang buong kasu-kasuan, kasama ang mga sumusunod:

Buto 🦴
Cartilage ng Kasu-kasuan (ang makinis na layer na nagsisilbing cushion sa pagitan ng mga buto)
Ligaments (ang mga hibla na nagdudugtong ng mga buto)
Fat at mga tissue na nakapalibot sa kasu-kasuan (ito ay tinatawag na synovium)

Sa osteoarthritis, ang cartilage ng kasu-kasuan ay naluluma at nawawala, at ang mga buto sa kasu-kasuan ay maaaring magbago ng anyo, na nagdudulot ng sakit, paninigas, at hirap sa pagkilos.

Saan maaaring maganap ang osteoarthritis?

Ang osteoarthritis ay maaaring mangyari sa iba’t ibang bahagi ng iyong katawan at sa iba’t ibang paraan:

Mga Balakang: Maaaring maramdaman ang sakit sa iyong singit, hita, o maging sa iyong puwitan.
Mga Tuhod: Kapag gumagalaw ang iyong tuhod, maaaring maramdaman mong parang may buhangin sa loob—may mga tunog ng pagyugyog at magaspang na pakiramdam.
Mga Kamay: Maaaring mamaga ang mga kasu-kasuan, magpulikat, o magkabukol, na nagiging mahirap ang mga aktibidad gaya ng pagsusulat o paggamit ng computer.
Mga Paa: Ang iyong malaking daliri o bukung-bukong ay maaaring sumakit kapag naglalakad o nakatayo.

Paano naaapektuhan ng OA ang iyong mga kasu-kasuan?

Karaniwan, ang mga kasu-kasuan ay may kakayahang maghilom kapag may maliit na pinsala. Ngunit sa osteoarthritis, ang prosesong ito ay maaaring magdulot ng pagbabago sa anyo at estruktura ng kasu-kasuan. Ang mga sumusunod ay maaaring mangyari:

Mga matitigas na bukol: Ang paglaki ng mga buto sa gilid ng kasu-kasuan, tinatawag na osteophytes o bone spurs.
Mga malambot na pamamaga: Ang likido ay maaaring magtipon, na nagdudulot ng pamamaga ng kasu-kasuan (halimbawa, ang “water on the knee”).

Ang mga pagbabagong ito ay nagiging sanhi ng kasu-kasuan na maging magaspang at hindi na makinis, na nagiging sanhi ng sakit at hirap sa paggalaw.

Paano naaapektuhan ng OA ang iyong buhay?

Hindi biglaang lumilitaw ang osteoarthritis—ang mga sintomas nito ay karaniwang dumarating nang paunti-unti. Maaaring magsimula kang mapansin ang mga sumusunod na senyales:

Sakit sa umaga: Maaaring sumakit ang mga kasu-kasuan kapag gising mo o kung matagal ka nang hindi gumagalaw.
Pamamaga o pagbabago sa hugis: Ang iyong kasu-kasuan ay maaaring magmukhang mas malaki kaysa sa karaniwan.
Mahihinang kalamnan: Maaaring makaramdam ka ng panghihina, o ang iyong tuhod ay maaaring magmukhang hindi matatag.
Ingay mula sa kasu-kasuan: Maaari mong marinig ang mga tunog ng kasu-kasuan kapag gumagalaw ka o naglalakad.
Hindi matatag na kasu-kasuan: Minsan, maaari mong maramdaman na ang iyong tuhod ay parang bibigay kapag nakatayo o naglalakad.

Ang mga sintomas ng OA ay maaaring mag-iba mula sa banayad hanggang sa malubha. Ang ilan sa mga tao ay hindi gaanong nakakaranas ng sakit habang ang iba ay nahihirapan sa pang-araw-araw na gawain tulad ng pag-akyat ng hagdang-hagdang o pagbubukas ng lata.

Aling mga lugar ang maaaring maapektuhan ng OA?

Ang osteoarthritis ay maaaring maganap sa iba’t ibang bahagi ng katawan at sa iba't ibang paraan:

Balakang: Maaaring makaramdam ka ng sakit sa iyong singit, hita, o kahit sa iyong puwitan.
Knee: Kapag gumagalaw ang iyong tuhod, maaari mong maramdaman na parang may buhangin sa loob—magaspang at may kaluskos.
Mga Kamay: Maaaring magmukhang namamagang, pulang, o may bukol ang mga kasu-kasuan, na nagpapahirap sa mga aktibidad gaya ng pagsusulat o paggamit ng computer.
Mga Paa: Ang iyong malaking daliri o bukung-bukong ay maaaring sumakit kapag naglalakad o nakatayo.

Ano ang mga sanhi ng osteoarthritis?

Wala pang isang tiyak na sanhi ng osteoarthritis, ngunit may mga ilang salik na maaaring magpataas ng iyong panganib na magka-OA:

Mga Salik sa Pamumuhay

Pagkabigat: Ang pagbubuhat ng sobrang timbang ay naglalagay ng karagdagang stress sa mga kasu-kasuan. Halimbawa, ang 10 dagdag na libra (4.5 kg) ay parang nagdadala ng 50 dagdag na libra (22.5 kg) sa iyong tuhod!
Mahihinang kalamnan: Ang mga kalamnan ay nagsisilbing proteksyon ng mga kasu-kasuan. Kapag mahina ang mga kalamnan, hindi nila kayang suportahan ang mga kasu-kasuan, na nagiging sanhi ng maling alignment at mas mabilis na pagkasira ng cartilage.
Mga nakaraang pinsala: Kung ikaw ay nagkaroon ng mga pinsala sa kasu-kasuan, mas mataas ang iyong panganib na magkaroon ng osteoarthritis. Mahigit sa 50% ng mga taong may ACL (anterior cruciate ligament) injury ay magkakaroon ng OA sa tuhod sa loob ng 5 hanggang 15 taon.

Mga Genes at Estruktura ng Katawan

Kasaysayan ng pamilya: Kung ang iyong mga magulang o mga lolo’t lola ay may osteoarthritis, ikaw rin ay may mas mataas na posibilidad na magkaroon ng OA.
Hugis ng kasu-kasuan: Halimbawa, kung may kondisyon ang iyong balakang tulad ng hip dysplasia, mas mabilis maluluma ang cartilage, na nagdudulot ng OA sa paglipas ng panahon.
Edad: Habang tumatanda, ang iyong mga kasu-kasuan ay nagsisimulang mawalan ng lakas at mas madaling magka-OA.

Mga Trabaho at Aktibidad

Ang iyong trabaho at pang-araw-araw na aktibidad ay maaari ring magpataas ng panganib ng OA, lalo na kung madalas mong pinipilit ang iyong mga kasu-kasuan, tulad ng paulit-ulit na pagkilos, pagbubuhat ng mabigat, o pagbabagsak sa kasu-kasuan. Ang mga ito ay maaari ding magdulot ng OA sa paglipas ng panahon.

Mga magsasaka: May 64% na mas mataas na panganib sa OA.
Mga tagapag-tayo: Dahil sa pagbubuhat ng mabibigat na bagay at paulit-ulit na pagkilos, may 63% na mas mataas na panganib sa OA.
Mga gumagawa ng gawaing bahay (bihirang napapansin): Ang mga tao ay may 93% na mas mataas na panganib, marahil dahil sa mga aktibidad ng paglilinis at pagbubukas na maaaring magdulot ng stress sa kasu-kasuan.

Gaano ka-kadalas ang osteoarthritis?

Global Prevalence ng OA

Ipinapakita ng imahe na ito ang global prevalence ng OA:

Dark Blue:

Pula:

Ang OA ay napakapopular at nakakaapekto sa daan-daang milyon ng tao sa buong mundo. Bagaman ito ay karaniwang nauugnay sa mga matatandang tao, hindi ito isang simpleng "sakit ng edad".

Sino ang apektado ng OA?

Ang mga sintomas ng OA ay karaniwang nagsisimula sa mga taong nasa 45 taong gulang pataas. Ngunit ang 43% ng mga taong may OA ay mas bata pa sa 65 taon, lalo na kung sila ay mayroong mga dating pinsala sa kasu-kasuan (tulad ng ACL injury o meniscal tear). Ang OA ay lumilitaw nang paunti-unti, ngunit maaari itong lumala ng mabilis sa mga tao na mayroong mga kasu-kasuan na pinsala—minsan ay sa loob lamang ng ilang taon.

Global na estadistika:

2019: Tinatayang 528 milyon na tao sa buong mundo ang may OA.
Sa Kanlurang Europa: Tinatayang 57 milyon ang apektado.
Sa Estados Unidos: Ang OA ang pinaka-karaniwang uri ng arthritis na may 32.5 milyong matatanda.
Sa United Kingdom: Humigit-kumulang 8.75 milyon ang may OA sa mga tao na higit sa 45 na taon, kung saan 5.04 milyon ay kababaihan at 3.46 milyon ay kalalakihan.

Bakit mahalaga ang osteoarthritis?

Hindi lamang ang OA ang nakakabahala—ang epekto nito ay umaabot sa iyong kalusugan at kalidad ng buhay sa maraming paraan.

Obesidad, diabetes, at sakit sa puso

Ang OA ay nagiging sanhi ng pagkahirap sa paggalaw, at kapag hindi ka gaanong aktibo, maaari itong magdulot ng iba pang mga isyu sa kalusugan:

Pagtaas ng timbang: Ang pananakit ng kasu-kasuan ay nagpapahirap sa ehersisyo, na nagiging sanhi ng sobrang timbang o pagiging obese.
Kronikong kondisyon: Ang pagiging overweight ay nagpapataas ng panganib ng mataas na kolesterol, type 2 diabetes, sakit sa puso, at mataas na presyon ng dugo.

Mas mataas na panganib ng pagkahulog

Ang mga taong may OA ay may 30% na mas mataas na panganib na madapa kumpara sa mga walang OA. Bakit?

Sakit at paninigas: Nagiging sanhi ito ng pagkaantala sa iyong balanse at paggalaw.
Kahinaan: Ang mga mahihinang kalamnan at hindi matatag na kasu-kasuan ay nagpapahirap sa pag-recover mula sa pagkahulog.

Anong maaari mong gawin upang pamahalaan ang OA?

Ang magandang balita ay may maraming bagay na maaari mong gawin upang mapangalagaan ang iyong mga kasu-kasuan! Nais mo bang matuto pa kung paano mo mapapabuti ang iyong buhay sa pamamagitan ng tamang pangangalaga sa OA? Mag-click dito upang malaman kung paano pamahalaan ang OA.

Mga Pinagmulan

Disclaimer: Ang pagsasaling ito ay ginawa ng mga boluntaryo. Mangyaring makipag-ugnayan kung may mga obserbasyong gramatikal o mga suhestiyon.