Bệnh Viêm Khớp Gối (OA) Là Gì?
Bạn đã bao giờ tự hỏi chuyện gì xảy ra khi các khớp của bạn cảm thấy cứng, đau hoặc không di chuyển dễ dàng như chúng nên có không? Đó có thể là bệnh viêm khớp gối, hay còn gọi là OA (Osteoarthritis). OA là loại viêm khớp phổ biến nhất. Nó không chỉ ảnh hưởng đến một phần của khớp mà bao gồm toàn bộ khớp, bao gồm:
- Xương 🦴
- Sụn (lớp đệm mịn giữa các xương)
- Dây chằng (các dải liên kết các phần của khớp)
- Mỡ và mô lót khớp (gọi là màng hoạt dịch)
Khi OA xảy ra, sụn trở nên mỏng và thô ráp, và xương trong khớp thậm chí có thể thay đổi hình dạng. Điều này dẫn đến đau đớn, cứng khớp và khó khăn trong việc di chuyển.
OA Có Thể Xuất Hiện Ở Đâu?
OA có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác nhau trên cơ thể của bạn theo những cách khác nhau:
- Hông: Bạn có thể cảm thấy đau ở háng, đùi hoặc thậm chí là mông.
- Gối: Khi di chuyển gối, bạn có thể cảm thấy như có cát bên trong - cứng và thô ráp.
- Ngón tay: Các khớp có thể sưng lên, đỏ hoặc có cục, làm cho các công việc như viết hoặc gõ máy tính trở nên khó khăn hơn.
- Bàn chân: Ngón chân cái hoặc cổ chân có thể bị đau khi đi bộ hoặc đứng.
Điều Gì Xảy Ra Với Các Khớp Của Bạn Khi Bị OA?
Bình thường, các khớp của bạn có thể tự sửa chữa khi chúng bị hư hại một chút. Tuy nhiên, đôi khi quá trình sửa chữa có thể làm thay đổi hình dạng hoặc cấu trúc của khớp. Điều này có thể dẫn đến:
- Sưng cứng: Những cục xương gọi là osteophytes phát triển ở rìa của khớp.
- Sưng mềm: Dịch dư thừa tích tụ, làm khớp phình lên (như nước trong đầu gối).
Những thay đổi này làm cho khớp của bạn cảm thấy thô ráp thay vì mịn màng, vì vậy các chuyển động như đi bộ hay uốn cong có thể gây đau.
OA Sẽ Ảnh Hưởng Đến Bạn Như Thế Nào?
OA không xảy ra đột ngột. Các triệu chứng xuất hiện từ từ. Đây là những gì bạn có thể nhận thấy:
- Cứng khớp vào buổi sáng: Khớp có thể cảm thấy đau khi bạn thức dậy hoặc sau khi ngồi lâu.
- Sưng hoặc khớp to hơn: Khớp của bạn có thể trông to hơn.
- Cơ yếu: Bạn có thể cảm thấy yếu hoặc mất cân bằng, đặc biệt là ở đầu gối.
- Khớp có tiếng kêu: Nghe thấy tiếng lạo xạo hoặc nứt khi di chuyển? Đó là OA đang chào bạn.
- Khớp không ổn định: Đôi khi đầu gối có thể cảm thấy như sắp bị gục xuống.
Các triệu chứng có thể dao động từ nhẹ đến nghiêm trọng. Một số người hầu như không cảm nhận được OA, trong khi những người khác có thể gặp khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày như leo cầu thang hoặc mở lọ.
OA Có Thể Xuất Hiện Ở Những Nơi Khác Không?
OA có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác nhau trên cơ thể của bạn theo những cách khác nhau:
- Hông: Bạn có thể cảm thấy đau ở háng, mông hoặc thậm chí là đùi.
- Gối: Khi di chuyển gối, bạn có thể cảm thấy như có cát bên trong - cứng và thô ráp.
- Ngón tay: Các khớp có thể sưng lên, đỏ hoặc có cục, làm cho các công việc như viết hoặc gõ máy tính trở nên khó khăn hơn.
- Bàn chân: Ngón chân cái hoặc cổ chân có thể bị đau khi đi bộ hoặc đứng.
Nguyên Nhân Gây Ra OA Là Gì?
OA không có một nguyên nhân duy nhất, nhưng có những yếu tố có thể làm tăng khả năng bạn mắc bệnh:
Yếu Tố Lối Sống
- Thừa cân: Mang thêm cân nặng làm tăng áp lực lên các khớp. Ví dụ, chỉ cần thừa 10 cân cũng có thể tạo ra tới 50 cân áp lực dư thừa lên đầu gối của bạn!
- Cơ yếu: Cơ bắp giống như vệ sĩ của khớp. Khi cơ bắp không đủ mạnh, các khớp mất đi sự hỗ trợ. Điều này có thể dẫn đến sai lệch và sự hao mòn trên sụn.
- Chấn thương cũ: Khớp của bạn có thể phát triển OA nhanh hơn nếu bạn đã bị chấn thương trước đó. Khoảng 50% người trưởng thành bị chấn thương dây chằng chéo trước (ACL) phát triển OA gối trong vòng 5 đến 15 năm.
Di Truyền và Cấu Trúc Cơ Thể
- Tiền sử gia đình: Nếu cha mẹ hoặc ông bà của bạn có OA, bạn có thể có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn.
- Hình dạng khớp: Ví dụ, có một tình trạng gọi là chứng loạn sản hông. Đây là khi phần trên của xương đùi không khớp chặt với ổ khớp hông. Theo thời gian, điều này có thể dẫn đến OA hông vì sụn bị hao mòn nhanh chóng.
- Tuổi tác: Khớp của bạn tự nhiên sẽ hao mòn theo thời gian, đặc biệt là nếu bạn sử dụng chúng nhiều.
Công Việc và Hoạt Động
Công việc và các hoạt động hàng ngày của bạn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe khớp của bạn, đặc biệt nếu chúng yêu cầu vận động nhiều như những động tác lặp đi lặp lại trong quỳ, ngồi xổm hoặc nâng vác. Điều này làm tăng nguy cơ OA theo thời gian.
- Công nhân nông nghiệp: Có khả năng phát triển OA cao hơn tới 64%.
- Công nhân xây dựng: Có nguy cơ cao hơn 63% do nâng vác nặng, quỳ hoặc leo trèo.
- Người làm việc nhà (không lương): Một cách bất ngờ, họ có nguy cơ cao nhất với tỷ lệ 93%, có thể là do việc làm vệ sinh, quỳ hoặc ngồi xổm lặp đi lặp lại.
OA Phổ Biến Như Thế Nào?
Tỷ lệ mắc bệnh viêm khớp (OA) trên thế giới
Bản đồ này cho thấy bệnh Viêm Khớp (OA) phổ biến như thế nào trên toàn cầu:
Xanh đậm: Tỷ lệ OA thấp.
Đỏ: Tỷ lệ OA cao.
Viêm khớp (OA) cực kỳ phổ biến và ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Mặc dù nó thường liên quan đến người lớn tuổi, nhưng nó không chỉ là một "bệnh của tuổi già".
Ai Có Thể Mắc OA?
Các triệu chứng thường xuất hiện ở những người trên 45 tuổi. Tuy nhiên, 43% người mắc OA dưới 65 tuổi, đặc biệt là những người đã từng bị chấn thương khớp như rách dây chằng ACL hoặc tổn thương sụn chêm. OA phát triển dần dần, nhưng đối với những người có chấn thương trước đó, bệnh có thể trở nên nặng hơn nhanh chóng—thậm chí chỉ trong vài năm.
Số Liệu Toàn Cầu:
- Vào năm 2019: Khoảng 528 triệu người trên thế giới đang sống với OA.
- 57 triệu người ở Tây Âu bị ảnh hưởng.
- Tại Hoa Kỳ, OA là loại viêm khớp phổ biến nhất, ảnh hưởng đến hơn 32,5 triệu người trưởng thành.
- Ở Vương quốc Anh: OA ảnh hưởng đến khoảng 8,75 triệu người trên 45 tuổi, với 5,04 triệu phụ nữ và 3,46 triệu nam giới mắc bệnh.
Tại Sao OA Quan Trọng?
Viêm khớp gối (OA) không chỉ gây đau đớn khớp mà còn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và cuộc sống hàng ngày theo những cách bất ngờ.
Béo Phì, Tiểu Đường và Bệnh Tim Mạch
OA có thể làm cho việc duy trì hoạt động thể chất trở nên khó khăn, và hạn chế vận động thường dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác:
- Tăng cân: Đau khớp làm cho việc tập thể dục trở nên khó khăn, dẫn đến tăng cân hoặc béo phì.
- Bệnh mãn tính: Thừa cân làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như cholesterol cao, tiểu đường loại 2, bệnh tim mạch và cao huyết áp.
Tăng Nguy Cơ Té Ngã
Những người bị OA có nguy cơ té ngã cao hơn 30% so với những người không bị OA. Tại sao vậy?
- Đau và Cứng Khớp: Những điều này có thể làm gián đoạn sự cân bằng và cách đi lại của bạn.
- Sự giảm khả năng hồi phục: Cơ bắp yếu và giảm ổn định khớp khiến bạn khó phục hồi sau những cú ngã.
Vậy Bạn Có Thể Làm Gì Với OA?
Tin vui là? Có rất nhiều điều bạn có thể làm để chăm sóc khớp của mình! Bạn muốn biết cách quản lý OA và cải thiện chất lượng cuộc sống của mình? Nhấn vào đây để khám phá những mẹo quản lý OA thực tế.
Tài Liệu Tham Khảo
Chú Thích: Bản dịch này được thực hiện bởi tình nguyện viên. Nếu có lỗi về ngữ pháp hoặc đề xuất, vui lòng liên hệ với chúng tôi.